پاکستان و افغانستان دوکشوری که بیش ترین تنش را در روابط خود داشته است. این دو کشور بیش از دو هزار و دوصد کیلومتر مرز مشترک دارند که هرنقطه اش قابل عبور و مرور بوده و هیچ مانعی مثل آب و کوه های صعب العبور در این بین وجود ندارد.
تجارت بصورت واردات و صادرات بین این دو کشورهمیشه وجود داشته و با وجودیکه هر دو برای همدیگر بهترین مارکیت تجارتی هستند مخصوصا برای میوه های تازه و خشک و سبزیجات، با آنهم گاه‌گاهی شاهد بروز تنش ها نیز بوده ایم.
واردات و صادرات بین این دو کشور از پنج گذرگاه صورت میگیرد که مهم ترین آنها بنادر تورخم و سپین بولدک میباشد.
متاسفانه در این یک هفته اخیر این گذرگاه ها از جانب پاکستان مسدود گردیده و در دو طرف مرز هزاران لاری حاوی میوه‌های تازه و سبزیجات متوقف گردیده و مقدار زیاد آن روزانه فاسد و غیر قابل استفاده می گردد. برآوردها حاکی از این است که روزانه یکصد هزار دالر به تاجران مذکور خسارت تحمیل میشود. البته این معضل تنها برای تاجران افغانستان نه بلکه تاجران پاکستانی نیز شامل آن میباشد.
مسئولین مرزی پاکستان پافشاری دارند که دریواران افغانستانی که وارد پاکستان میشوند باید پاسپورت و ویزه داشته باشند در غیر آن حق ورود به خاک پاکستان را ندارند. با توجه به اینکه مراودات و رفتارها بین دو کشور شامل قواعد بالمثل میشود، مسئولین افغانستانی نیز از رانندگان پاکستانی خواستار پاسپورت و ویزه شدند که نهایتا موترهای باربری هر دو طرف متوقف گردیدند. زیرا در گذاشته همان اسناد تجارتی و ترانزیتی قابل اعتبار بود و از دریواران پاسپورت و ویزه سوال نمی شد.
این وضعیت بعد از ایجاد پاکستان در 1947 و تنش‌های که بین دو کشور پیش آمده باربار صورت گرفته و مرزها بروی تاجران و مسافرین بسته گردیده است و این تنش‌ها گاهی به حدی پیش رفته که قونسلگری ها و سفارت خانه‌های همدیگر مورد حمله قرار گرفته، به دفاتر همدیگر داخل شدند، بیرق‌های همدیگر را آتش زدند و گاهی هم حتی منجر به قتل گردیده است.
اینک بازهم یک سلسله تنش‌ها از مدتی به اینطرف پیش آمده که متاسفانه روابط سیاسی و اقتصادی هر دو کشور را به بحران کشیده است.
پاکستان از مدتی به اینطرف گرفتار یک سلسله بی امنیتی‌ها گردیده که متاسفانه در اکثر موارد باعث قتل و کشتارهای هم گردیده است.
ناامنی ها معمولا از جانب کسانی در این کشور تحمیل می‌گردد که روزی نظامیان پاکستان، خود آنها را ایجاد کرده بودند که شبیه عملیات‌های که فعلا آنها در پاکستان انجام میدهند، در افغانستان و جای جای دیگر انجام میدادند که پاکستان در آن روزگار آنرا عملیات‌های آزادی خواهانه خطاب میکردند که اینک همان عملیات‌ها در خاک خودشان صورت میگیرد و پاکستان آنرا حمله‌های تروریستی میخواند.
ما چیزی در این مورد نمی گوییم تا خدای‌نخواسته آنرا حمل به شماتت نکنند. ما واقعا از قتل و کشتار مردم پاکستان که برادران دینی ما هستند ناراحت هستیم و همیشه به شهدای شان بهشت برین و به زخمی‌های‌شان شفای عاجل استدعا نموده‌ایم و معتقدیم که باید تنش‌ها بین ما و پاکستان حل و روابط کاملا حسنه باشد.
اما پاکستان دوسال است تنش‌ها و ناامنی های کشور شانرا به افغانستان نسبت میدهند که مقامات افغانستان همیشه این ادعاها را بی اساس خوانده است.
این یک واقعیت است که افغانستان کشوری است که در یک محدودیت بین المللی قرار داشته و هیچ کشوری حکومتش را به رسمیت نمی شناسد، اما اینگونه هم نیست که ما فقط محتاج و وارد کننده همه چیز باشیم. همانگونه که ما بعضی وسایل را جهت رشد اقتصادی خود و یا بخاطر میکانیزه کردن زراعت و یا به وسایلی که برای استخراج معادن نیاز است ضرورت داریم، کشورهای که این وسایل را تولید میکنند آنها نیز به بازار فروشش ضرورت دارند.
پاکستان گمان نکند که اگر ما از کشورشان واردات نداشته باشیم می میریم، مقایسه میزان صادرات و واردات بین کشور ما و پاکستان در سال گذشته نشان میدهد که تقریبا بین این دو تعادل برقرارشده است. و در صورت بسته ماندن گذرگاه‌ها تنها ما نیستیم متحمل خسارت می‌گردیم بلکه پاکستان نیز طعم تلخ این خسارت را تجربه خواهد کرد و در بسیاری موارد بیشتر از ما. و از طرفی این مرز طولانی که بین ما هست در دو طرف این مرز کسانی زندگی می کنند که همه با همدیگر نسبت‌های فامیلی و خانوادگی دارند و جدا ساختن شان ناممکن است.
بندر کراچی درست است که برای تاجران افغانستانی یک راه تجارتی خوب است، اما پاکستان بداند که تجارت افغانستان محدود به این بندر نیست، راه‌های دیگر مثل نیمروز که به چابهار وصل است، اسلام قلعه، تورغندی، کلفت، آقینه، حیرتان ، شیرخان بندر و آی خانم، اینها راه‌های هستند که ما را به دنیا وصل می‌کند اما اگر افغانستان برای پاکستان که کشورهای آسیای میانه یگانه مارکیت برای تجارتش است فقط میتواند از طریق افغانستان وصل شود. البته تجارت پاکستان هم تنها از طریق افغانستان نیست، راه‌های دیگر هم دارند اما بیشترین اقلام تجارتی ایشان که اتفاقا آسیب پذیر هم هستند راه تجارتی‌اش تنها و تنها افغانستان است. پس بنا براین برای حل معضل و تنش‌های موجود باید راه‌های عاقلانه را پیش گرفت و پاکستان بجای اینکه ضعف‌های مدیریتی خویش را در جهت تامین امنیت کشورشان به افغانستان نسبت بدهند بخاطر حل آن از عقلانیت کار بگیرند و تهمت زدن به افغانستان جایی را هم نخواهد گرفت زیرا دنیا مشکلات افغانستان را لمس میکنند و به این ادعاها معمولا حکم به بی اساس بودنش می‌نمایند.
