در روزهای اخیر، حملات هوایی اسرائیل به دمشق، پایتخت سوریه، منجر به کشته شدن دست‌کم ۱۷ نفر از جمله غیرنظامیان شد. این تنها یکی از سلسله حملات مداوم اسرائیل به خاک سوریه است که طی آن‌ها همیشه غیرنظامیان، به ویژه زنان و کودکان، هدف قرار می‌گیرند. این حملات نه تنها جان مردم بی‌گناه را می‌گیرد، بلکه خانه‌ها و زیرساخت‌های حیاتی مردم سوریه را تخریب کرده و باعث آوارگی میلیون‌ها نفر می‌شود. سوالی که ذهن هر انسان آزاده‌ای را به خود مشغول می‌کند این است که چرا نهادهای بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد و دیگر سازمان‌های مدعی حقوق بشر در برابر این فجایع سکوت کرده‌اند؟
این حملات نه تنها زندگی روزمره مردم سوریه را مختل کرده، بلکه آوارگی، گرسنگی و فقر را برای بسیاری از مردم این کشور به دنبال داشته است. در هر حمله، بناهای مسکونی و مراکز عمومی درهم می‌شکند و در این میان، هیچ‌کس از آسیب‌های این حملات در امان نمی‌ماند. مادران، کودکان و افراد مسن زیر آوارهای ویرانه‌ها مدفون می‌شوند، در حالی که هیچ واکنش مؤثری از سوی جامعه جهانی دیده نمی‌شود. اگرچه سازمان‌های حقوق بشری هر از گاهی به نقض حقوق بشر در مناطق مختلف جهان واکنش نشان می‌دهند، اما به نظر می‌رسد این فاجعه انسانی که در سوریه رخ می‌دهد، به‌طور سیستماتیک از نگاه آن‌ها پنهان مانده است.
اگر حملات مشابهی به یک اسرائیلی در هر نقطه‌ای از جهان اتفاق بیافتد، تمامی رسانه‌ها و نهادهای بین‌المللی حقوق بشر به سرعت واکنش نشان می‌دهند. در این مواقع، سازمان‌های حقوق بشری مانند “سازمان عفو بین‌الملل” و “سازمان دیده‌بان حقوق بشر” فریاد برمی‌آورند و جامعه جهانی به حالت آماده‌باش درمی‌آید. به یاد داریم زمانی که یک فرد اسرائیلی توسط دولت سوریه کشته شد، رسانه‌ها و نهادهای حقوق بشری در سراسر جهان به سرعت واکنش نشان داده و هرگونه نقض حقوق بشر را محکوم کردند. اما این بار، در حالی که هزاران کودک و زن سوری در زیر آوارها و ویرانه‌های ناشی از بمباران‌های اسرائیل گرفتار شده‌اند، هیچ صدای محکومیتی از سوی نهادهای جهانی به گوش نمی‌رسد.
حتی اگر در شرایطی مشابه، حقوق بشر نقض شود و زندگی یک اسرائیلی به خطر بیافتد، دنیا بلافاصله واکنش نشان می‌دهد. چرا این دوگانگی در واکنش‌ها وجود دارد؟ چرا در حالی که زنان و کودکان سوری زیر خرابه‌ها مدفون هستند، صدای این جنایات در سطح جهانی شنیده نمی‌شود؟ نهادهای بین‌المللی چرا در مقابل قتل عام‌های اسرائیل در سوریه سکوت کرده‌اند؟ این تناقض در واکنش‌ها به یک معضل اساسی در جامعه جهانی تبدیل شده است.
سوالی که باید از خود بپرسیم این است که آیا اصول حقوق بشر تنها به نفع برخی کشورهای خاص تعریف شده‌اند؟ آیا در دنیای امروز، حقوق بشر تنها به کشورهایی محدود می‌شود که با نظام‌های خاص سیاسی و اقتصادی همسو هستند؟ چرا نهادهای حقوق بشری که خود را متعهد به حمایت از حقوق انسان‌ها در سراسر جهان می‌دانند، در برابر جنایات اسرائیل علیه مردم بی‌گناه سوری سکوت کرده‌اند؟
مردم سوریه سال‌هاست که با بحران‌های متعدد روبه‌رو هستند؛ جنگ داخلی، حملات هوایی، و اکنون بمباران‌های اسرائیلی که همچنان به تلفات انسانی ادامه می‌دهد. میلیون‌ها نفر از مردم سوریه به کشورهای همسایه پناه برده‌اند و میلیون‌ها نفر دیگر در داخل کشور خود در شرایط فقر و آوارگی زندگی می‌کنند. این شرایط به وضوح نشان می‌دهد که سازمان‌های حقوق بشری نتوانسته‌اند یا نخواسته‌اند به این بحران انسانی توجه کنند. اگرچه برخی از این سازمان‌ها در بیانیه‌های خود از حقوق بشر و حفظ جان انسان‌ها دفاع می‌کنند، اما در عمل، سکوت آن‌ها در برابر فجایعی که مردم سوریه با آن مواجه هستند، بیشتر از هر چیزی گواهی است بر نقص جدی در سیستم جهانی حقوق بشر.
یکی از دلایل اصلی این سکوت می‌تواند منافع سیاسی و اقتصادی باشد که بسیاری از کشورهای جهان به آن وابسته هستند. بسیاری از دولت‌ها به دلایل مختلفی چون روابط سیاسی با اسرائیل، منافع اقتصادی یا ترس از وقوع بحران‌های بیشتر، از واکنش‌های جدی به جنایات اسرائیل علیه مردم سوریه خودداری می‌کنند. این وضعیت به نوبه خود، مردم بی‌گناه سوری را در معرض خطرات بیشتری قرار داده است.
علاوه بر این، رسانه‌های بین‌المللی که معمولاً نقش مهمی در انتقال اخبار و واقعیت‌ها ایفا می‌کنند، در بسیاری از مواقع از پوشش گسترده این فجایع خودداری کرده‌اند. در حالی که خبرنگاران و رسانه‌ها در پوشش اخبار جنایات جنگی در مناطق مختلف جهان فعال هستند، بسیاری از آن‌ها از پرداختن به حملات اسرائیل به سوریه اجتناب می‌کنند یا آن را به حداقل می‌رسانند.
آنچه که در سوریه اتفاق می‌افتد، نمونه‌ای آشکار از نقض حقوق بشر است که در مقابل چشم جهانیان قرار دارد. در اینجا سوال اصلی این است که چرا نهادهای بین‌المللی به ویژه سازمان ملل متحد و دیگر سازمان‌های مدافع حقوق بشر، در برابر این جنایات سکوت کرده‌اند؟ آیا این سکوت به دلیل سیاست‌های جهانی است یا صرفاً به دلیل عدم توجه به حقوق بشر در نقاطی است که هیچ گونه منافع اقتصادی یا سیاسی برای قدرت‌های بزرگ وجود ندارد؟ پاسخ به این سوالات، می‌تواند مسیر جدیدی را برای واکنش‌های جهانی به این جنایات باز کند و باعث شود تا جهان در قبال انسانیت و حقوق بشر در هر کجا و در هر شرایطی مسئول باشد.
این فاجعه انسانی که در سوریه ادامه دارد، صدای بی‌صدای زنان، کودکان و مردان بی‌گناه را می‌طلبد. صدای این مردم باید به گوش جهانیان برسد، نه به‌عنوان یک حادثه یا اتفاق، بلکه به‌عنوان یک فراخوان به اقدام عملی و فوری در حمایت از حقوق بشر در سراسر جهان.
خبرگزاری توانا
ابوذر سرپلی
