بحران سوریه یکی از پیچیده‌ترین و خونبارترین درگیری‌های منطقه‌ای در دهه‌های اخیر بوده است. دولت بشار اسد طی سال‌های گذشته در برابر ائتلافی از نیروهای مخالف، گروه‌های تروریستی، و مداخله قدرت‌های خارجی ایستادگی کرده است. در این میان، حمایت متحدان منطقه‌ای و حضور گروه‌هایی مانند لشکر فاطمیون نقشی کلیدی در تغییر معادلات میدان جنگ داشته است. این مقاله به بررسی وضعیت کنونی جنگ، نقش لشکر فاطمیون، و اهمیت حمایت‌های خارجی در بازپس‌گیری مناطق از دست‌رفته می‌پردازد.
* طیف گسترده‌ای از نیروهای مخالف، از گروه‌های مخالف داخلی تا سازمان‌های تروریستی نظیر داعش و النصره، همچنان تهدیدی جدی برای دولت اسد محسوب می‌شوند.
* برخی از قدرت‌های غربی و منطقه‌ای با حمایت از نیروهای مخالف و شبه‌نظامیان محلی، جنگ داخلی سوریه را به یک بحران بین‌المللی تبدیل کرده‌اند.
* تحریم‌های بین‌المللی و تخریب زیرساخت‌ها موجب کاهش توان اقتصادی دولت شده و توانایی دولت را در مدیریت جنگ و بازسازی محدود کرده است.
لشکر فاطمیون، که عمدتاً متشکل از داوطلبان افغان است، یکی از گروه‌های شبه‌نظامی شیعه است که با حمایت ایران در جنگ سوریه به نفع دولت بشار اسد وارد عمل شده‌اند. نقش این گروه در میدان نبرد به دلایل زیر برجسته است:
* توان نظامی بالا, فاطمیون در بسیاری از نبردهای کلیدی، به‌ویژه در مناطق استراتژیکی نظیر حلب، دیرالزور، و دمشق، شرکت کرده و نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کرده‌اند.
* باورهای مذهبی و اعتقاد به دفاع از اماکن مقدس، موجب افزایش انگیزه‌های این نیروها در جنگ شده است.
* فاطمیون اغلب در عملیات‌های سخت و پرخطر شرکت می‌کنند و نقش مهمی در بازپس‌گیری مناطق از دست‌رفته داشته‌اند.
* حمایت‌های نظامی، اقتصادی، و دیپلماتیک ایران و روسیه از دولت بشار اسد، نقشی اساسی در تثبیت موقعیت این دولت داشته است. حضور نیروی هوایی روسیه و مشاوران نظامی ایرانی موجب تقویت جبهه‌های ارتش سوریه شده است.
* تأمین تسلیحات و آموزش نظامی از سوی متحدان دولت اسد، امکان مقابله مؤثرتر با نیروهای مخالف را فراهم کرده است.
* حضور نیروهای فاطمیون، حزب‌الله لبنان، و سایر گروه‌های متحد، به ایجاد یک نیروی چندملیتی هماهنگ کمک کرده است که توانایی بازپس‌گیری مناطق استراتژیک را دارد.
حضور نیروهای فاطمیون و دیگر متحدان، به همراه حمایت مستقیم ایران و روسیه، شانس دولت سوریه را برای بازپس‌گیری مناطق از دست‌رفته افزایش داده است. با این حال، چالش‌های زیر همچنان پابرجا هستند:
* ادامه مقاومت نیروهای مخالف: بسیاری از مناطق تحت کنترل مخالفان به‌شدت مسلح هستند و بازپس‌گیری آن‌ها به عملیات‌های نظامی گسترده نیاز دارد.
* خطر تجدید قوای گروه‌های تروریستی: برخی از گروه‌های تروریستی ممکن است با دریافت کمک‌های خارجی بار دیگر قدرت بگیرند.
* اختلافات داخلی در دولت و بحران اقتصادی، توانایی سوریه را برای مدیریت مناطق بازپس‌گرفته‌شده کاهش می‌دهد.
حضور لشکر فاطمیون و حمایت‌های خارجی، از جمله کمک‌های ایران و روسیه، عامل مهمی در افزایش قدرت نظامی دولت بشار اسد و بازپس‌گیری شهرهای استراتژیک است. با این حال، برای پایان دادن به بحران سوریه، تنها راه‌حل نظامی کافی نیست و نیاز به یک استراتژی جامع شامل مذاکرات سیاسی، بازسازی اقتصادی، و کاهش تنش‌های منطقه‌ای است.
آزاده قهرمان
