نمایشگاه صنایع دستی درایران وافغانستان

سید روح‌الله حسینی؛ رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران با نورالدین عزیزی؛ سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان توافق شد تا نمایشگاه های تولیدات صنعت دستی درافغانستان وتهران برگزار گردد.
هردو جانب درین دیدار به حوزه صنایع دستی و نقش دو وجهی آن در عرصه هنر و صنعت تاکید کرده وروی تشکیل کارگروه تخصصی مشترک بین وزارت تجارت وصنایع افغانستان و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران موافقه کردند.
صنایع دستی اگر چند در همه کشور های جهان بخش مهمی از فعالیت های فرهنگی و اقتصادی را میسازد اما در کشور های روبه انکشاف جایگاه ویژه خود را دارد . در ممالکی که سکتور صنعت وتولید بیشتر رشد کرده است صنایع ماشینی جای صنایع دستی را گرفته وتولیدات دست انسان با کمیت بلند در ماشینهای بزرگ،تولید میشوند اما در کشور هایی مانند افغانستان که سکتور تولید کمترپویایی داشته وعوامل گوناگون فرصت های رشد تولیدات ماشینی را گرفته است،تولیدات صنایع دستی از جایگاه ویژه ای برخورداراند.
صنایع دستی در واقع بهترین معرف تاریخ و فرهنگ کشور هاست مدنیت آریانای کبیر و فارس که دوره های مهم تاریخی در هردو کشو را به تصویر میکشد، مدیون صنایع دستی وبه ویژه کتیبه ها و مجسمه هاییست که با گذشت هزاران سال هنوز هم درخشش خود را دارند.
امروز نیز صنایع دستی هردو کشور(افغانستان و ایران)به عنوان شاخص مهم مدنیت وفرهنگ دوکشور دوست وبردار،جایگاه ویژه ای را درمناسبات منطقوی و جهانی دارد.
نه تنها بازار های داخل و منطقه بلکه بازار ها و نمایشگاه های اروپایی و امریکایی نیز شاهد جذابیت و مرغوبیت هنر و صنایع دستی ایران وافغانستان اند.
هر صنعت دستی بیانگر ویژه گیهای یک دوره مهم تاریخی در میان ملت ها میباشد به گونه مثال صنعت دوزندگی البسه دردوره کوشانیان سلجوقیان و خوارزم شاهیان رونق بیشتر داشت. در قرون وسطی دوره تیموریان غزنویان دوزندگی با سوزن و کروشنیل صورت می‌گرفت. گلدوزی که بخش بزرگ از دوزندگی است از زمان سکاها رایج بوده و در دیگر دوره‌ها به همراه سایر دوخت و دوزها از رواج کامل برخوردار بوده‌است دوره اوج این هنر در دوران نادرشاه افشار بوده‌است.
صنعت قالین بافی به عصر آریایی ها و زردشت بر میگردد که حیوانات را شکار نموده واز پوست آنها به ساختن گلیم و مفروشات دیگر میپرداختند.
ساختن اشیای فلزی که به هنر فلزات معروف است ودرآن از فلزات نجیبه ودانه های خیلی ها قیمیتی تا مس ،فولاد ،آهن ،المونیم ،برنج و انواع دیگر فلزات همه و همه کار گرفته میشد که این هنر کماکان هنوز هم زنده است.
ظروف سفالین که آنرا به زبان عام سفالگری میگویندیکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین هنرهای دستی بشر است که از سال‌های متمادی در افغانستان رونق داشته‌است. در افغانستان ۶۰۰۰ سال پیش از میلاد نخستین نشانه پیدایش کوره پخت در صنعت سفال دیده می‌شود.
صنایع شیشه‌سازی در افغانستان در دوره حاکمیت کوشانیان و تیموریان و غزنویان مروج بود. آثار بدست آمده از کاپیسا نشان می‌دهد که کوشانیان در شیشه از نقاشی استفاده می‌نمودند. معماری
صنعت معماری از زمان تأسیس باختریها در شهرهای بلخ، طلاتپه و آی خانم آغاز می‌گردد. صنعت معماری کوشانیان در مناطق نوبهار سینی‌های بدخشان سرخ،کوتل بگرام هده فندقستان، شاهکارهای قرون وسطی یا دوره اسلامی را در محلات بلخ غزنی مساجد قندهار هرات منارها مدارس زیارتها و بناهای مشابه، شاهکارهای دوره تیموریان به تصویر میکشد.
نجاری و چوب‌کاری در افغانستان نیز به شکل سنتی ادامه دارد. مصنوعات چوبی با حکاکی‌های زیبا از قبیل در و دروازه، کلکین، لوحه ها، ظروف و… تولید می‌شوند و از هنر صنعت دستی مهم شمرده می شود.
ساخت جواهرات و زیورآلات با استفاده از طلا، نقره و سنگ‌های قیمتی یکی دیگر از صنایع دستی مهم افغانستان است. به خصوص شهرهای هرات و کابل به داشتن هنرمندان ماهر در این زمینه، معروف هنر زرگری هستند.
حجاری یا سنگ تراشی و ساخت سنگ های قیمتی و غیر قیمتی هنر دیگری است که از صنایع دستی مهم کشور ما شمرده می شود.
به هیمن ترتیب قالین بافی، گلیم دوزی
سوزن‌دوزی، قلاب دوزی،چشمه دوزی وانواع دیگر دوزندگی ، حکاکی ،میناتوری ، نقاشی ، صنایع چوبی،فلزی ،سفالگری ،قلاب سازی،نقاشی روی شیشه مینایی، پیگر تراشی وده ها صنعت دستی و هنری با تاریخ های روشن از دوره های مهم تاریخی در جمهوری اسلامی ایران وجود دارد.
این امر بیانگر تاریخ ،فرهنگ ،داشته های گرانبهای دوره های مدنیتی،آثار قدیمی وفعالیت های بزرگ اقتصادی مشترک میان ملت های با هم برادر ایران واافغانستان است.

اهمیت فرهنگی صنایع دستی:
صنایع دستی بازتاب‌دهنده تاریخ، فرهنگ و هویت هاست. بسیاری از طرح‌ها و الگوهایی که در این صنایع دستی از طرف ماهرین فن استفاده می‌شوند، ریشه در سنت‌ها و باورهای محلی ملت ها دارند.
این صنایع دستی نه تنها به حفظ و انتقال میراث فرهنگی کمک می‌کنند؛ بلکه ارتباطات میان نسل‌های مختلف را یکی پی دیگری تقویت می‌کنند. صنایع دستی نقش مهمی در حفظ فرهنگ و هویت محلی ملت ها بازی می‌کنند.
اهمیت اقتصادی صنایع دستی:
صنایع دستی از جنبه‌های مختلف اقتصادی دارای اهمیت ویژه‌ای است و نقش مهمی در معیشت و اقتصاد مردم، به‌ویژه در مناطق روستایی و دورافتاده دارند. این صنایع به دلیل قابلیت اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد، و توسعه صادرات، یک رکن اساسی اقتصاد غیر رسمی کشور هابه شمار می‌رود.
جذب گردشگران:
صنایع دستی،یکی از جاذبه‌های گردشگری فرهنگی نیز محسوب می‌شود. گردشگران معمولاً به خرید قالین‌ها، گلیم‌ها، جواهرات، صنایع حجاری و سایر مصنوعات دستی علاقه‌مند هستند. لذا صنایع دستی پتانسیل زیادی برای جذب گردشگران و درآمدزایی از این راه را دارد.
پایداری و اقتصاد پایدار:
صنایع دستی به دلیل استفاده از مواد بومی و طبیعت‌دوست، به عنوان یکی از بخش‌های اقتصاد پایدار شناخته می‌شود. بسیاری از این صنایع به جای استفاده از ماشین‌آلات سنگین و منابع غیرقابل تجدید، از روش‌های سنتی و مواد طبیعی؛ مانند: پشم، پنبه، چوب، مس و گِل استفاده می‌کنند. این موضوع نه تنها به حفظ محیط زیست کمک می‌کند، بلکه باعث حفظ منابع طبیعی برای نسل‌های آینده کشور نیز می‌شود.
صنایع دستی در ایران وافغانستان به دلیل بازتاب‌دهنده تاریخ، فرهنگ و هویت این کشورها ، تقویت ارتباطات میان نسل‌های مختلف، حفظ فرهنگ محلی مردم ، نقشی مهمی در حفظ فرهنگ و هویت و انتقال آن به دیگران بازی می‌کند و به دلیل نقشی که در ایجاد اشتغال، بهبود وضعیت اقتصادی خانواده‌ها، تقویت صادرات، و توسعه مناطق محروم و دور افتاده ایفا می‌کند، از اهمیت اقتصادی بسیار بالایی برخوردار است.
واما در بعد فرهنگی و فرهنگ سازی ، صنایع و هنر های دستی میتواند با نمایش دادن تاریخ وفرهنگ مشترک میان افغانستان وایران سبب تقویه و گسترش روابط میان ملت ها و دولت ها گردد.صنایع دستی ایران و افغانستان به نسبت بازتاب تاریخ و فرهنگ مشترک ،بازار خوبی در داخل هردو کشور نیز دارد و همچنان بازار های منطقه و جهان را نیز بسوی خود جلب میکند. هرگاه صنایع دستی افغانستان وایران باهم گره خورده و زمینه های کار مشترک میان هنرمندان وصنعت کاران هردو کشو را فراهم آورد،هنر های کار رفته درصنایع دستی وهمچنان تجسم مشترک دوره های تاریخی وتمدنی درین آثار،میتواند هردو کشور را به نکته عطف جهانگردان و آنانی تبدیل کند که آثار تاریخی و فرهنگی را به اساس ارزشهای بزرگ آن خریداری و نگهمیدارند.
درکنار آن صنایع دستی این دو کشور سبب رونق بیشتر بازار ها درایران ،افغانستان و منطقه خواهد شد زیرا تشریک مساعی و تشریک تجارب میتواند سطح پذیرندگی آثار هنری وصنایع دستی را افزایش بیشتر دهد.
حال که مقامات هردو کشور روی برگزاری نمایشگاه ها در ایران وافغانستان توافق کرده اند،فرصت خوبی برای این تشریک مساعی بدست آمده است .هرگاه هردو کشور هیئت های از کارشناسان ارشد را برای مطالعات بیشتر روی مشترکات تاریخی ،فرهنگی واقتصادی مرتبط با هنر وصنایع دستی ایجاد نمایند تا اطاق مشترک صنایع دستی ایران وافغانستان را برای ادامه و گسترش همکاری ها ایجاد نمایند، تاثیر به سزایی درتقویه فرهنگ ،هنر و اقتصاد مشترک هردو کشور خواهد داشت.