داړیکو دپراختیا نوی پړاو
د ایران د بهرنیو چارو وزیرعباس عراقچي کابل ته دخپل یوه ورځني سفر په ترڅ کې دافغانستان حکومت له بیلابیلو چارواکو سره کتلي او پر ګڼو موضوعاتو خبرې اترې کړي دي.
دجمهوریت له پرخيدو را وروسته دا لومړی ځل دی جې د ایران یو دولتي لوړ رتبه مقام (د بهرنیو چارو وزیر ) افغانستان ته درسمي سفر په ترڅ کې راځی اوپه رسمي تشریفاتو ورته هرکلی ویل کیږي.
دافغانستان او ایران اړیکې په تیرو درینیمو کلونو کې له یوه اړخه ستونزمنې او بلې خواپراخېدونکی حالت لري.
دهلمند داوبو مسله د دواړو هیوادونو تر منځ ستونزمنه او چلنج کوونکې مسله ده ..دغه راز دافغانستان دحکومت دجوړښت په اړه د ایراني چارواکو څرګندونې هغه څه دي چې د افغانستان او ایران اړیکې لانجمنې کړي دي .
خو له بله پلوه د دواړو هیوادونو ترمنځ دسوداګرۍ او ترانزیت وده بیا داسې یوه مسله ده چې شریکې ګټې یې زیاتې کړي دي او د دواړو هیوادونو محدودیتونو ته په کتو، دوه اړخیزو سیاسي او اقتصادي ګټو ته درسیدو لاره اسانه کړې ده ځکه چې هم افغانستان او هم ایران دځینو نړیوالو بندیزونو او محدودیتونو سره مخ دی.
که څه هم چې د محدودیتونو لاملونه اوبڼې سره توپیر لري خو هم ایران او هم افغانستان ته یې ورته ستونزې زیږولي دي چې شریک اقدامات او شریکې هڅې کولای شي دمحدودیتونو کچه راټیټه کړي.
کابل ته دعراقچي سفر داسی سفر و چې هم پر ستونزمنو او هم پرګټورو مسلو باندی خبرې اترې شوي دي.
دهلمند د اوبو مسله هم په دی سفر کې یاده شوې او دواړولوریو یو دبل پر دریځونو باندی خوښي او اعتماد څرګند کړی دی. دایران دبهرنیو چارو وزیر له سفر څخه وروسته په تهران کې خبریالانو ته ویلي دي چې دهلمند دابومسله یې له افغان چارواکو سره شریکه کړې او په دی برخه کې یې دافغانستان د دریځ ستاینه کړې ده.په کابل کې هم دبهرنیو چارووزارت له خواخپره شوې خبرتیا وایي چې ایراني لوري ته ویل شوي چې د اقلیمي بدلونونو په پایله کې اوبه کمې شوي او هرګله چې دامسله حل شي دایران داوبو حق به دشوي تړون له مخې ور ورسېږي.
له دی جوتیږي چې هم ایران او هم افغانستان د ډیرو ستونزو د دپلوماتیکو حلولو وړتیا لري او د دواړو لوریو اراده دا نه ده چې وړې مسلې غټې کړي بلکه غواړې چې لویو مسلو ته هم معقولې حل لارې ومومي چې دا دواړو هیوادونو په مناسباتو کې لوی پرمختګ بلل کیږي.
دبیلګې په توګه کابل او تهران پر دی موافقه کړې چې دا موضوع باید د دواړو هېوادونو ترمنځ په همکارۍ بدله شي او په دې اړه باید دواړه لوري تخنيکي همکارۍ وکړي.
دغه رازدایران دربهرنیو چارو وزیر عباس عراقجې ویلي دي چې ایران په افغانستان کې د مداخلې نیت نه لري، خو د هلمند د اوبو او د کډوالو د ستونزو د تفاهم له لارې حل غواړي.
دافغانستان د سوداګرۍ وزارت له خوا په خبر پاڼه کې ویل شوي چې دوی ورسره د ترانسپورتي او ترانزيټي لګښتونو پر کمولو او په افغانستان کې د ایران پر پانګونو خبرې کړي.
د سوداګرۍ او صنایعو وزارت دا هم ویلي چې د سوداګرۍ او صنایعو وزیر نورالدین عزیزي د ښاغلي عراقچي په مشرۍ پلاوي سره په کتنه کې له چابهار بندره د پراخې ګټې اخیستنې خبرې کړي او ایران ته د افغانستان د صادراتو پر ډېرېدو غږېدلي.
لکه چې مخکې ورته اشاره وشوه سواګري او ترانزیت د دواړو هیوادونو دګټو دتړلو یو مهم ټکی دی. دافغانستان بازارونه دایران دتولیداتو لپاره ډیر مناسب دي ځکه چې له یوې خوا د قیمتونو له اړخه دافغانستان دخلکو له اقتصادي توان سره اړخ لګوي اوله بله پلوه دکیفیت له مخې هم دنورو ګاونډیو هیوادونو په پرتله ښه دي.
ایران چې له بندیزونوسره مخامخ هیواد دی،صادراتوته ډیره زیاته اړتیا لري په خاصه توګه نفتي صادرات چې د ایران طبیعي پیداوار دي.
د ایران او افغانستان ترمنځ سوداګري په دې وروستیو کې زیاته شوې هم ده او په روان کال کې له درې میلیاردو ډالرو اوښتې .
کابل ته د عراقچي سفر جوتوي چې دافغانستان او ایران اړیکې مخ په پراخیدودي او امکان لري چې ایران له افغانستان سره د یوه رسمیت لرونکي هیواد په توګه تعامل وکړي.له بلې خوادترانزیني او سوداګریزو تعملاتو له زیاتیدو سره په دواړو هیوادونو کې د کارموندنې او اقتصادي ښیرازۍ زمینې ډیریږي.
په سیمه ییزو اړیکو اومناسباتو کې دایران او افغانستان له خوا دریځونه ورته کیږي چې بې له شکه دسیمه ییزو مسلو اوامنیتی چارو په برخه کې مثبتې اغیزې پریباسي.
په ورته وخت کې دواړو هیوادونو ته چانس ورکوي تر څو د نړیوالو محدودیتونو او بندیزوپر وړاندې مبارزه وکړي.
