مذاکرات مستقیم مقام‌های آمریکا و روسیه درباره جنگ اوکراین، روز سه‌شنبه ۳۰ دلو در کاخ الدرعیه در ریاض، پایتخت عربستان سعودی، آغاز شد. این نشست، که از سوی مسکو «بسیار حیاتی» توصیف شده، نخستین گفت‌وگوی حضوری میان مقام‌های عالی‌رتبه دو کشور در سال‌های اخیر به شمار می‌رود.
جزئیات مذاکرات و ترکیب هیئت‌ها
در این مذاکرات، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، یوری اوشاکوف، دستیار رئیس‌جمهور روسیه، و مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، حضور دارند. از سوی ایالات متحده، مایک والتز، مشاور امنیت ملی آمریکا، و استیو ویتکاف، نماینده ویژه کاخ سفید در امور خاورمیانه نیز هیئت مذاکره‌کننده را همراهی می‌کنند.
این نشست پس از آن برگزار شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، هفته گذشته پس از تماس تلفنی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، اعلام کرد که دو طرف باید فوراً مذاکراتی را برای پایان دادن به جنگ اوکراین آغاز کنند. در همین حال، کیریل دیمیتریف، رئیس صندوق ثروت ملی روسیه، نیز بر اهمیت این مذاکرات تأکید کرده و ترامپ را «حلال مشکلات» توصیف کرده است.
نقش میانجی‌گری عربستان سعودی
عربستان سعودی در سال‌های اخیر تلاش کرده است در قبال جنگ اوکراین موضعی بی‌طرف اتخاذ کند و در عین حال، زمینه‌ای برای گفت‌وگوهای دیپلماتیک فراهم سازد. این کشور در سپتامبر ۲۰۲۲، در آزادی چندین اسیر خارجی جنگ اوکراین نقش داشت و در اوت ۲۰۲۳ نیز میزبان نشستی درباره این بحران بود که نمایندگانی از بیش از ۴۰ کشور در آن حضور داشتند، اما روسیه در آن غایب بود.
در همین راستا، فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی، و مساعد العیبان، وزیر مشاور این کشور، نیز در مذاکرات ریاض حضور دارند. انتظار می‌رود که ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، روز چهارشنبه وارد عربستان شود، اما دفتر او اعلام کرده که وی قصد ندارد با مقامات روس یا آمریکایی دیدار کند.
واکنش‌های بین‌المللی و موضع اروپا
این مذاکرات در حالی انجام می‌شود که رهبران اروپایی روز دوشنبه در پاریس گرد هم آمدند تا درباره یک استراتژی مشترک در قبال جنگ اوکراین به توافق برسند. آن‌ها از فشار ناگهانی ترامپ برای آغاز مذاکرات، که پس از گفت‌وگوی او با پوتین مطرح شد، غافلگیر شده‌اند.
رهبران اروپایی تأکید کرده‌اند که سرمایه‌گذاری بیشتری در حوزه دفاعی انجام خواهند داد و نقش رهبری را در ارائه تضمین‌های امنیتی به اوکراین بر عهده خواهند گرفت. دیک شوف، نخست‌وزیر هلند، در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت:
“همه بر مخاطرات و فوریت وضعیت واقفند. در این لحظه حساس برای امنیت اروپا، باید همچنان پشت اوکراین بایستیم. اروپا باید سهم خود را در تأمین امنیت در هرگونه توافق ایفا کند و همکاری با آمریکا در این زمینه ضروری است.”
چشم‌انداز مذاکرات
با وجود اینکه نماینده‌ای از اوکراین در این نشست حضور ندارد، انتظار می‌رود که تنش‌های میان مسکو و واشنگتن بر سر این جنگ همچنان ادامه یابد. در عین حال، تحلیل‌گران بر این باورند که نتیجه این مذاکرات مشخص خواهد کرد که آیا ولادیمیر پوتین واقعاً برای پایان دادن به جنگ در اوکراین جدی است یا خیر.
سید احمد راشد کاشفی – خبرگزاری توانا
