در آستانهی اربعین، زمانی که شیعیان افغانستان با شوق زیارت امام حسین (ع) عازم کربلا میشوند، سیاستهای جدید ایران در خصوص صدور ویزا و حمل و نقل زائران، چالشهای جدی برای آنها ایجاد کرده است. بر اساس اعلامیهای که از سوی ستاد مرکزی اربعین سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل منتشر شده، زائرانی که قصد دارند از طریق ایران به عراق سفر کنند، با مقررات جدیدی مواجه شدهاند که نه تنها هزینههای سفر را بهشدت افزایش میدهد، بلکه اجرای آنها نیز عملاً دشوار و برای بسیاری غیرممکن است.
یکی از مهمترین چالشهایی که زائران با آن روبرو هستند، الزام به رزرو اتوبوسهای بزرگ مسافربری از افغانستان تا مرز عراق است. این تصمیم که از سوی ستاد اربعین ایران اتخاذ شده، هزینهی سنگینی را بر زائران افغان تحمیل میکند. به ویژه اینکه بسیاری از این زائران از اقشار کمدرآمد و مذهبی هستند که برای این سفر معنوی تمام تلاش خود را میکنند.
علاوه بر این، مسئله زونبندی ویزاها، که زائران را ملزم میکند بر اساس محل اقامت خود به سفارتخانههای خاص مراجعه کنند، موجب مشکلات بیشتری شده است. این تصمیم برای خانوادههایی که اعضایشان از مناطق مختلف افغانستان هستند، دشواریهای زیادی به همراه دارد.
از سوی دیگر، ممنوعیت پیادهروی از شهرهای ایران به سمت عراق و الزام به استفاده از وسایل نقلیه برای ادامه مسیر، باعث افزایش هزینهها و کاهش حضور زائران افغان در این مراسم شده است. این در حالی است که زائران ایرانی و دیگر ملیتها همچنان از آزادی بیشتری در این زمینه برخوردارند.
این محدودیتها و چالشها باعث ناامیدی بسیاری از زائران افغان شده است، به طوری که بسیاری از آنها توان پرداخت هزینههای اضافی را ندارند و از شرکت در مراسم اربعین بازماندهاند. این موضوع در تضاد با تصوری است که ایران از خود به عنوان یک کشور مهماننواز و حامی زائران ارائه میدهد.
مقایسهی این وضعیت با مهماننوازی مردم عراق که زائران را با آغوش باز و بدون هیچگونه هزینه اضافی میپذیرند، نشاندهندهی تفاوتهای فاحش در برخورد با زائران است. مردم عراق با سخاوت تمام، از آب و غذا گرفته تا مکان اقامت، همه چیز را برای زائران فراهم میکنند، در حالی که در ایران، هزینههای تحمیل شده بر زائران افغان، تصویری متفاوت را به نمایش میگذارد.
در نهایت، این تحلیل به این نتیجه میرسد که ایران باید در راستای دوستی و همکاری با مردم افغانستان، بهجای ایجاد محدودیتهای بیشتر، شرایط آسانتر و عادلانهتری را برای زائران افغان فراهم کند تا این مردم نیز بتوانند با آرامش و اخلاص به زیارت امام حسین (ع) بپردازند. این اقدام نه تنها به تقویت روابط بین دو کشور کمک خواهد کرد، بلکه همگام با اصول اسلامی و ارزشهای انسانی است که ایران همواره به آنها تأکید میکند.